1.Gegevens
- Minimum leeftijd: 14+
- Spelduur 180 minuten
- 2 tot 4 spelers
- Spelauteur: Christian Marcussen
- Uitgeverij: Z-man games
- Taal: Engels
- Jaar van eerste uitgave: 2012
2. Het beslissende beschavingsspel
- Zoals te lezen in de spelbespreking van The Golden Ages zijn verscheidene pogingen geweest om het computerspel Civilization om te zetten in een bordspel. Clash of Cultures is in die reeks niet het meeste getrouwe spel, maar waarschijnlijk wel het beste – als je genoeg speeltijd hebt tenminste. Anders stuur ik je door naar The Golden Ages.
- Clash of Cultures komt in een grote doos en die is ook nodig: 192 houten blokjes, 119 kaartjes, 489 plastic figuurtjes, 20 tegels, 120 fiches, 8 dobbelstenen, 4 spelborden, 4 speloverzichten, 1 turn-track en 1 regelboek van 24 pagina’s. Het is veel maar de handleiding houdt het geheel overzichtelijk.
- Je kan het spel spelen met 2, 3 of 4 spelers. Niet meer. Ook al zou dit technisch mogelijk zijn, het zou het spel te lang laten duren.
Het spel verloopt goed georkestreerd. Hoedje af voor de handleiding. Een ronde bestaat uit 3 beurten. Tijdens een beurt kan een speler 3 acties uitvoeren. Te kiezen uit volgende reeks:
1. uitvinden,
2. stad stichten,
3. een stad activeren om eenheden te bouwen, grondstoffen te verzamelen of om de stad uit te bouwen,
4. eenheden bewegen (ja en aanvallen natuurlijk!),
5. civiele opwaardering of beter gezegd breng je bevolking aan het lachen,
6. cultuurbeïnvloeding of beter gezegd: gebouwen van een ander in jouw kleur doen veranderen. Een goedkope en heel vervelende manier om punten te verdienen. - Keuze genoeg dus om de mayonaise in je schedel draaiende te houden. Ervaring met dit spel is zeker een voordeel. Zeker in de beginfase.
- Je kan kiezen uit 48 uitvindingen. Denk er ook aan dat sommige uitvindingen pas gerealiseerd kunnen worden als er aan bepaalde voorwaarden is voldaan. In regel moet je de bovenste van een set van 4 eerst ontwikkelen. Daarna mag je vrij kiezen uit de 3 onderstaande. Dat geeft net voldoende keuze en restricties om het spel pittig te houden. Tip van mij: fishing. En niet te vergeten: storage. Want anders is je boterhammendoos veel te klein voor de grote projecten.
- In welke aspecten benadert dit bordspel zijn pc-genoot?
- In de variabele wereld-opbouw. Tijdens het begin van het spel zijn er witte vlakken die je moet gaan verkennen.
- In de verschillende technologie-reeksen waartussen je moet kiezen. Je kunt ze niet allemaal realiseren.
- In het feit dat je als goed jongleur verschillende ballen tegelijkertijd in de lucht moeten houden: je moet je bevolking van voldoende ruimte voorzien, ze genoeg te eten geven en er ook nog voor zorgen dat zich daarbij goed voelen. Geloof me vrij, je wil je steden niet “unhappy” zien. Je opbrengsten en productiecapaciteiten duikelen de dieperik in.
- In het feit dat je de soldaten niet mag veronachtzamen. Bruisende maar onverdedigde steden hebben grote borden met daarop “Barbaren hierheen”. Om van je snode medespelers nog maar te zwijgen.
- In welke aspecten wijkt dit bordspel af van zijn pc-peter?
- In de beperkte periode. Neen, in dit spel ga je telramen niet vervangen door computers. Het blijft beperkt van de oudheid tot en met de middeleeuwen.
- In de manier van winnen. In Clash of Cultures verkrijg je punten voor verschillende elementen: objective cards, wonderen, gebouwen uitvindingen en sommige event-cards. Er is niet zoiets als een bepalende militaire of technologische overwinning.
- In het aantal soorten militaire eenheden. Er is onderscheid tussen infanteristen en schepen. Op de kaartjes wordt nog gewag gemaakt van boogschutters, cavalerie en belegeringswerktuigen maar die zijn enkel abstract aanwezig. Neen, je kan in dit spel niet rondsjezen in een tank, terwijl de anderen nog rondhossen in berenvellen en trots, doch nutteloos met hun knots staan te zwaaien.
- Hou er wel rekening mee dat in dit spel geluksfactoren zitten. De gevechten gebeuren met dobbelstenen. Gebeurteniskaarten kunnen roet in het eten strooien. Barbaren duiken op en ik heb ook al een vulkaan een halve stad van mij in de as weten leggen. Geen lolletje, maar sla het doorsnee geschiedenisboek open en dat weet je dat beschavingen dikwijls de speelbal van het noodlot waren. Je zou hier een minpunt kunnen vinden. Maar zonder avontuurlijke karaktertrekje zou dit spel voor mij veel van zijn aantrekkingskracht verliezen.
Toch wil ik het volgende toegeven. Veel van de winstpunten behaal je met de objective cards. Daarin kan je veel of weinig geluk hebben. Als die kaarten min of meer dezelfde capaciteiten vergen, dan zit je gebeiteld. Maar als de ene kaart veel technologie vereist, de andere een geslaagde oorlog en nog een ander een verre reis, dan zit je in een moeilijke spreidstand. Aan de andere kant brengen de objective cards wel de nodige variatie in het spel en verhinderen ze dat iedereen op de dezelfde “ideale” manier zou spelen.
- Christian Marcussen heeft met “Merchant & Marauders” de decennia-lange zoektocht naar het definitieve piratenspel succesvol afgesloten. Na zijn productie zijn de grote firma’s gestopt met het uitbrengen van piratenspellen. Dat hij hetzelfde flikt met “Clash of Cultures” is een prestatie om “u” tegen te zeggen. “Merchants & Marauders” was het bordspel gebaseerd op het pc-game “Pirates!” gemaakt door Sid Meier. Die was tevens auteur van …. “Civilization” Het ideale piraten- en beschavingsspel zijn op pc door één auteur geschreven. En idem dito voor de boardgame-versie. Er zijn geen toevalligheden in dit ondermaanse bestaan.
- Tot slot dit. In principe ben ik erg terughoudend inzake uitbreidingen. Meestal is hun voornaamste functie de uitgever rijker te maken. In dit geval is de uitbreiding: Civilizations een heuse aanrader. Je krijgt dan volkeren met hun eigen technologieën, bonussen en leiders. Een fundamentele verrijking die het spel nog afwisselender te maken, vrijwel zonder extra legers. Ik speel het spel niet meer zonder deze uitbreiding.
3. Koopadvies
Koop dit spel als jij…
- het definitieve “civilization-boardgame” in je kast wil,
- een ruime keuze wilt aan mogelijkheden tijdens een spelbeurt,
- voor een paar uur heerser van steden en legers wil zijn.
Laat dit spel liggen als je …
- geen spel wil dat langer duurt dan 3 uur,
- een controlefreak bent,
- al hoofdpijn krijgt van de hoeveelheid van tactische keuzemogelijkheden bij een potje Yahtzee (zie ook “The Golden Ages”).
4. Speloordeel
- Materiaal: 9/10
- Spelmotor: 8/10
- Handleiding: 9/10
- Spelplezier: 18/20
- TOTAAL: 87 %