Terraforming Mars

1 Gegevens

• Minimumleeftijd: 12+
• Spelduur: 90-120 minuten
• 1 tot 5 spelers
• Spelauteur: Jacob Fryxelius
• Uitgeverij: Intrafin
• Illustraties: Isaac Fryxelius
• Taal: Nederlands
• Jaar van eerste uitgave: 2017

2 De kracht van het thema

• Het is een poosje geleden dat ik nog een 90% eindquotering heb uitgedeeld, maar nu is het zover.
• De dag nadat ik dit spel aanschafte, verscheen Terraforming Mars op de lijst van genomineerden van Spiel des Jahres 2017. Ben ik een visionair? Neen, ik heb dit spel leren via een bevriende mede-ludopaat. Het gebeurt raar of zelden dat ik een spel aankoop door het te leren op een ander. Maar voor alles geldt een gezonde uitzondering. Na twee sessies voelde ik aan: dit hoort thuis in mijn collectie.
  De redenen daartoe zijn een thema dat nog ontbrak in mijn verzameling en een goedwerkende spelmotor, relatief eenvoudig maar met variabele strategieën.
• In dit spel neem je de rol op jou van een corporatie aangesteld om van Mars een leefbare planeet te maken. Je doet dit door projecten uit te kiezen om die vervolgens te financieren en uit te voeren.
• In wezen is het een kaartspel-met-bord. Het bord is wel van wezenlijk belang, maar het zijn de kaarten die de doorslag geven. Het bord dient om je verworven tegels tactisch te plaatsen en het bijhouden van alle scoretracks. Niet alleen punten, maar ook de temperatuur, het zuurstofgehalte en het terraforming niveau. Je speelt elk met een persoonlijk tableau waarop de volgende dingen gepresenteerd staan: geld, staal, titaan, planten, energie en warmte. Elke corporatie kaart heeft een label, eventuele startvoorwaarden, effecten en een karakterbeschrijving van de firma in kwestie. Elke projectkaart heeft een kost, vereisten, effecten en ook nog overwinningspunten als het meezit.
• Er zijn vier fases in het spel: de beurtvolgorde wordt bepaald, je verwerft nieuwe projectkaarten voor je hand, een actiefase waarbij je voornamelijk kaarten gaat uitspelen en een productiefase. De eerste en vierde fases zijn boekhoudkundig en verlopen automatisch. Bij het kaarten kiezen in de tweede fase moet je al heel wat wikken en wegen. Te meer daar een optie nemen op een project betekent dat je al geld moet ophoesten. Je moet dus 3 eenheden betalen om een kaart in je hand te mogen houden. Om ze op tafel te leggen in de derde fase moet je de aangeduide kostprijs neertellen. In de derde fase heb je nog keuzes uit andere acties zoals een standaard project aanwenden, een mijlpaal opeisen, een onderscheiding financieren, een actie van een van je eigen projectkaarten uitvoeren en tenslotte planten omzetten in een groengebied of warmte gebruiken om de temperatuur te verhogen.
• Zoals je kunt vermoeden zijn er in Terraforming Mars heel wat haken en ogen waarmee je je eigen punten kunt verhogen. Er zijn lucratieve combinaties en zoals ik gemerkt heb, zijn er meer dan genoeg om het spel altijd interessant te houden.
• Dit spel ademt thema uit in al zijn aspecten. Je wordt meegezogen in dit verhaal van wetenschappelijke mogelijkheden. Er zijn veel science-fiction-spellen waarin terraforming aan bod komt, maar nergens gebeurt dit op zulke diepgaande en wetenschappelijk verantwoorde wijze.
• Jacob Fryxelius is een Zweeds wetenschapsleraar en dit spel mag je zijn magnum opus noemen. Ik ben zelf leerkracht, ludopaat en spelontwerper, dus voel ik me enigszins verbonden met hem.
• De projectkaarten zijn pareltjes van wetenschap-fictie. Huh, kan dat laatste woord wel bestaan? Ik heb het terplekke uitgevonden. Neem nu de kaart AI-centrale. Artificiële intelligentie is er nu nog niet, maar hij lijkt erop dat we die binnenkort wel gaan hebben. Of dat een goede zaak is, behoort toe aan een andere type beschouwing. Het uitzetten van beerdiertjes op Mars zou kunnen. Want deze microscopische organismen zijn in staat bevriezing, koken, uitdroging en zelfs radioactiviteit te overleven.
• Dat Terraforming Mars zo aanslaat, heeft ook te maken met timing. Op dit moment is de wereld heel hard geïnteresseerd in Mars-exploratie. Waarom? Omdat als je de nieuwsberichten op je beeldscherm leest, weinig van je optimisme overblijft voor het gebeuren op onze eigen planeet: terrorisme, armoede, klimaatverandering, overbevolking, opwarming van de aarde, ondergang van de natuur, verdwijnen van dier- en plantensoorten. Het huidige huis van de mensheid lijkt op instorten te staan, dus kijken we uit naar een nieuwe woonst en warempel, daar ligt Mars. Op een astronomische steenworp van ons vandaan. We dromen van een nieuw begin. En dit keer wordt die droom niet gevoed door profeten of politici, maar door wetenschappers.
• Fryx games, de oorspronkelijke uitgever van het spel, is een heuse familiezaak. Het bedrijf is opgestart in 2011 samen met zin broers Enoch, Daniel en Jonach. Bekijk de namen van de foto’s in de spelhandleiding en je komt de hele familie Fryxelius tegen.
  Het vertaalwerk laat echter te wensen over. Zo wordt er op verschillende kaarten gewag gemaakt van “bronnen” die je verkrijgt of moet afgeven. Het gaat hier echter over “grondstoffen”. Maar dat gebeurt als je het vertalen van “resources” ongecontroleerd door Google Translate laat gebeuren. Jammer dat dit de controle heeft kunnen passeren.
• Dit spel voorziet in heel wat extra opties. Zo kan je spelen met de extra kaarten met rood en wit symbolen. Onzekere spelers kunnen zich beperken tot de beginners corporatie-kaarten. Anderen kunnen kiezen uit twee Corporatie kaarten, met elk zijn voordelen en beperkingen. Elk type corporatie nodigt uit tot een andere manier van spelen.
• Een absolute aanrader is de draft-variant. Tijdens het spel trekt elke speler 4 kaarten, kiest er eentje uit en geeft de rest door. Zoals in 7 Wonders. Zo kan jij je eigen hand opstellen. Ik raad dit aan nadat je eerst een beginnerspartijtje gebezigd hebt. Deze draft-variant vijzelt ook de spelers-interactie op. In een basisspel Terraforming Mars is dat minder. Daar beperkt de interactie zich in het afsnoepen van wat plantjes, te behalen bakens en de onderscheidingen. Wat op zich toch al wat peper in het spel steekt. Er zijn heel wat spelen met veel minder interactie.
• Er zijn ondertussen al verschillende uitbreidingen te koop. Zo kan je ook de achterkant van Mars koloniseren en Venus. Maar deze expansies laat ik aan mij voorbijgaan. Te veel uitbreidingen kan een goed spel in de kast doen belanden. Ik heb dat zelf gemerkt met een aantal exemplaren. Te veel materiaal, te veel regels en hoe ging dat nu ook juist weer? Want de speloverzichten zijn meestal niet voorzien bij de uitbreidingen. Het gevolg: ik laat dat spel met zijn uitbreidingen liggen en grabbel één enkel doos mee van iets dat wel nog genoeg in mijn hoofd zit. Eén van de jammerlijkste slachtoffers is bij mij Memoir ’44. Het staat nochtans in mijn persoonlijke top tien, maar ik speel het veel minder dan het mij lief is. Ooit als één overzichtelijke doos begonnen, maar nu een heuse plastic laadkist vol. Ik woon op het tweede verdiep en dan begin al je na te denken of ik dat ding meesleep naar een spelavond. Het wordt zeker een drama als je op reis gaat.

3 Koopadvies

Koop Terraforming Mars als jij…

• een stevig strategisch spel zoekt met diepgang en variatie
• houdt van een spel waarin het thema expliciet aanwezig is
• alle nieuwtjes in verband met Mars-exploratie volgt

Laat dit spel liggen als je …

• correcte vertalingen van een spel vereist
• kokhalst van iets dat nog maar naar wetenschap ruikt
• in slaap viel toen je naar The Martian keek (gaap… waar blijven de kwijlende mensetende breinslurpende monsters?)

4 Speloordeel

• Materiaal: 7/10
• Spelmotor: 9.5/10
• Handleiding: 9.5/10
• Spelplezier: 19/20
• TOTAAL: 90 %